Als het gaat om verlies van baan, het maakt niet uit of je ontslagen bent ten gevolge van minder werkgelegenheid, als gevolg van je prestaties of als gevolg van de prestaties van de organisatie als geheel, het feit blijft hetzelfde, krijg je te maken met emoties: verdriet om je verloren baan. Maar er komt nog meer bij kijken.

In de psychologische literatuur over het verwerken van rouw worden 5 stadia van verdriet beschreven. Het is mij opgevallen dat vrouwen die bij Onlineloopbaanadvies een traject doorlopen om een nieuwe baan te vinden dezelfde 5 stadia doorlopen. Natuurlijk is niet iedereen hetzelfde en ook dit verwerkingsproces verloopt bij iedereen anders. Sommige mensen gaan door alle vijf de stadia, anderen slaan er twee over en sommigen blijven steken in een fase en lijken niet door te kunnen met hun leven.

In haar boek “Over rouw” dat de bekende psychiater Elisabeth Kübler-Ross kort voor haar dood voltooide, gaan zij en co-auteur David Kessler dieper in op de vijf stadia van rouwverwerking om mensen die om welke reden dan ook rouwen, te laten zien hoe ze de moed kunnen vinden hun leven voort te zetten.

5 stadia die je doorloopt na het verlies van je baan

De vijf stadia die zij noemen zijn:

Ontkenning Woede Marchanderen Depressie Acceptatie

Mensen die ontslagen zijn “rouwen” om hun verloren baan. Het is noodzakelijk voor hen om tot de laatste fase, acceptatie, te komen, omdat solliciteren in een van de andere fases zinloos is.

Ontkenning: Een algemeen afweermechanisme. In deze fase beschermt de persoon zich door de waarheid geheel af te wijzen. Dit gedrag geeft iemand de gelegenheid om de waarheid gedoseerd tot zich te laten komen. Aan het eind van deze fase gaat de persoon op zoek naar de feiten, de waarheid, de schuldige…..

Gevraagd naar de reden van vertrek uit hun laatste baan antwoorden sollicitanten in deze fase, dat ze niet ontslagen zijn, maar zelf vertrokken. Ze vermelden in hun CV dat ze nog in dienst zijn bij hun laatste werkgever en vallen bij doorvragen van de selecteur vaak door de mand.

Woede: De persoon protesteert tegen de verdrietige ervaring en voelt hierbij veel woede. Vaak richt de woede zich ook (ten onrechte) tegen de brenger van het nieuws zoals de leidinggevende of het hoofd HRM. Hierbij komen gedachten naar boven als: “Waarom ik?”, “waarom nu”, “zoveel”, “dit is discriminatie”. Ook gedachten van wraak zijn normaal in deze fase.

Soms probeert men de schuld ook iemand in de schoenen te schuiven; dit kan de directie zijn, collega’s of externe adviseurs. Die hebben niet goed gehandeld of ze hadden dingen anders moeten doen. Het is een gezond psychologisch verdedigingsmiddel om de schuld buiten zichzelf te zoeken. Door zich druk te maken over de schuldvraag ontwijkt men ook het gevoel van verlies en verdriet. Deze fase is voor de onschuldigen soms moeilijk te begrijpen en soms laat men zich ook de schuld in de schoenen schuiven en gaat men zich schuldig voelen.

Het antwoord op de vraag waarom je bij je laatste werkgever bent vertrokken zou geen onvertogen woord over deze organisatie mogen bevatten. De sollicitant in dit stadium moet over een heel goed acteertalent beschikken om zijn werkelijke gevoelens verborgen te houden.

Onderhandelen en vechten: Als de verliezer merkt dat protesteren en boosheid niet helpt kan men proberen het verlies te verwerken door zich doelen te stellen of beloften te doen. Ook kan men naar de rechter stappen of het recht in eigen hand nemen.

Depressie: Als het verdriet niet langer te ontkennen is en protesten, onderhandelingen, tegenaanvallen, etc. niet geholpen hebben, treedt vaak depressie op. De persoon voelt zich machteloos en sluit zich vaak af voor contact of gedraagt zich teruggetrokken. De persoon sluit zich ook af voor communicatie, bijvoorbeeld door weg te lopen, de telefoon er op te gooien, zich ziek te melden, in een donker hoekje te gaan zitten en/of drugs tot zich te nemen zoals alcohol, kalmeringsmiddelen en slaapmiddelen.

“Neem mij niet aan” lijkt deze sollicitant die zich in deze fase naar het sollicitatiegesprek heeft gesleept, uit te roepen. Hij staart naar de grond, mompelt een antwoord op vragen en het gebeurt zelfs dat een sollicitant in dit stadium in tranen uitbarst.

Acceptatie: Na verloop van tijd ziet de persoon in dat de waarheid niet te bestrijden is en accepteert het verdriet.

Waarom bent u vertrokken bij uw laatste werkgever? Het bedrijf raakte in financieel slecht weer en moest mensen ontslaan. Jammer genoeg hoorde ik daarbij. Maar ik begrijp waarom het noodzakelijk was. Ik heb er een geweldige tijd gehad en heel veel geleerd, maar nu ben ik klaar voor een nieuwe uitdaging en op zoek naar de volgende geweldige werkgever.

Ik heb mensen meegemaakt die jaren vastzaten in het Woede stadium en niet begrepen waarom ze nooit een baan aangeboden kregen. Ik heb anderen meegemaakt die vrijwel onmiddellijk in het stadium van Acceptatie terecht kwamen. Iedereen is verschillend.

Doe alsof je je situatie hebt geaccepteerd

Het faken van acceptatie? Iedereen gaat er anders mee om, maar er zijn ook mensen die denken dat ze hun situatie aanvaard hebben, wanneer dat niet zo is.

Hier is een voorbeeld … Een tijdje geleden meldde een vrouw zich aan bij Onlineloopbaanadvies met het verzoek haar te helpen bij het vinden van een baan.

Ze was verhuisd naar een nieuwe stad en had de laatste maanden gezorgd voor een ziek familielid. Ze was enthousiast over het vinden van een nieuwe baan, maar leek niet verder te komen dan de eerste ronde van sollicitatiegesprekken. Op papier had ze duidelijk talent, dus besloot ik om een beetje dieper graven om te kijken of er iets gebeurde in het interview stadium dat het probleem veroorzaakte. Ik vond het toen ik vroeg: “Waarom ben je bij je laatste baan vertrokken?” Ik nam aan dat het antwoord lag in de zorg voor het familielid. Echter, in plaats daarvan volgde een lange, enigszins verwarrende mail met uitleg over haar voormalige werkgever, een project waaraan ze had gewerkt, en het ontslag van 150 medewerkers. Ik reageerde: “Dus, je bent ontslagen?” Daarop schreef ze opnieuw een lange uitleg, waarop ik weer reageerde met: “Dus, ben je ontslagen?” Daarna volgde een mailstilte van enkele dagen. Ze mailde toen: Ja. Ze was ontslagen. Maar nog erger … ze had het nooit echt geaccepteerd. We hebben meer dan twee maanden bijna dagelijks gemaild. Het kostte veel moeite, maar uiteindelijk accepteerde ze wat er wat er was gebeurd.

 

2 signalen dat je er echt bent

De beste manier om te weten of je echt over je baanverlies heen bent en in de fase van acceptatie zit, is als je kunt praten over de ervaring met:

1. objectiviteit: je kunt de feiten vertellen zonder toevoeging van emotionele commentaar.
2. verantwoording: Je kunt aangeven wat jouw eigen rol was in het proces dat ertoe leidde dat je je baan kwijt raakte.

Recruiters en personeelsmanagers (en alle anderen met wie je praat tijdens je zoektocht naar werk) merken het beslist wanneer iemand niet bij het stadium van aanvaarding van het baanverlies is aangekomen.

Je volgende stap Als je je na het lezen van dit artikel afvraagt in welke fase van baanverlies-verdriet jij zit, neem dan contact op met  onlineloopbaanadvies.nl en vraag een gratis uur proefcoaching aan. Het verplicht tot niets.